Prendan o xornalismo!

ALCAYDE DANS

A eucaliptización mediática anda a desecar o oficio máis fermoso do mundo.

Isto de aquí podería ser un titular dunha crónica debedora do realismo máxico máis biolóxico. O eucaliptal mediático é un lugar onde se reproduce coma agresiva pandemia a mesma voz desecante da conformidade cotiá. Iso, a conformidade cotiá, é un dos primeiros síntomas de que a árbore predadora do xornalismo empobrecido anda a chuchar do mundo das ideas para volvelo uniforme. A praga prende no mesmo discurso dunha única liña editorial reproducida polos grandes medios; e só é o comezo, os biólogos da comunicación teñen ante si unha selva.

Ante a mass media desertizada morren na lei do máis forte os xermolos independentes e os pensamentos autóctonos; a eucaliptización deste oficio -polo de artesán e sacrificado- aniquila a singularidade a adaptabilidade da flora osixenadora que é a prensa nunha sociedade libre. A prensa exerce de lingua de toxos e flores, mais nas rotativas non é tempo de lírica. Un problema coma a devaluación e precariedade do xornalismo, esa boca de toxos e flores, relaxa as alarmas da conciencia, os signos naturais dunha cidadanía crítica e ben informada. Con menos xornalistas, con menos medios, con menos inversión, perdemos profesionalidade, respecto ao lector ou espectador, prestixio, credibilidade, voz. Perdemos capacidade de reacción cando os condutores da indignación, os sementadores da crítica ao poder, son condescendentes a este a cambio de pequenos apliques ao seu barco que fai augas de proa a popa con débedas.

Un despotismo consentido de márketing informativo. O resultado? Unha lingua de herba seca, unha desmemoria coma pobo, coma colectivo, coma alicerce de conciencias da cousa pública defraudadas polos poderes que foron elixidos para facer 1000 primaveras con ela.

Cunha prensa debilitada con financiamento dependente na súa maior parte de fondos buitre, grandes conglomerados de accionistas e empresas de dudosa fama provócase no que se le, escoita e ve do medio de comunicación en cuestión un certo pensamento de celulosa: lixeiro, adoctrinado, ao vaivén, de usar e tirar na compra-venda de dereitos públicos e conquistas sociais. Midamos o valor desta perda, a fraga comunicativa que é en si un xornal, unha televisión, un novo medio en internet, unha revista, un blog, unha emisora de radio, todos os que conforman o ecosistema da democracia osixenada para que algúns con responsabilidade non se esquezan diso das 1000 primaveras. Moitas delas adoitan quedar no papel mollado, moi acorde co pensamento de celulosa.

A perda de pluralidade e masa crítica leva consigo tamén a precariedade dos propios traballadores e traballadoras. Ven o círculo vicioso? O xornalismo de liña caduca e pensamento romo, mercado, premia o chute informativo ata límites tóxicos no contador do clickbait e as visitas, relaxa con uniformidade e saturación a interpretación dos feitos do xornalismo comprometido coa palabra. As fake news, a posverdade (revelación, chámase mentira) son consecuencia e síntoma da mesma realidade á que nos enfrontamos os profesionais da información.

Habería que recuperar o valor das palabras, coma Hessel no seu “Indignádevos!”: democracia, dereitos humanos, dignidade, indignación. Indignar as palabras, revolucionar os textos, recuperar ese san xesto de tomar conciencia de que un ou unha está defraudado e que hai que tomar outro camiño. Se o xornalismo non remove a terra é que perdeu a confianza en atopar algo e deixou de iluminar sendeiros.

O xornalismo debe indignarse e indignar con el á sociedade adormecida no statu quo conformista e empobrecedor para a supervivencia do propio oficio e do medio ambiente democrático: desprecarizarse para desprecarizar o resto, recuperar a ilusión, recuperar dignidade para poder defendela e transmitila. Diminúen cada ano postos de xornalistas en grandes medios, moitos deles cun capital humano de calidade considerable, dos que os seus directivos falan do “novo xornalismo” e a necesidade de “adaptarse” -fermosa palabra, exemplo das que lle envileceron o significado- nos almorzos do Ritz ou Palace e a sombra da tesoira paseando entre café e cruasán.

Son moitas raíces de eucaliptal que hai que desprender.

A precariedade laboral é consecuencia da idea da información coma ben prescindible. A noticia explicada debe ser rescatada pola prensa. Só o xornalismo pode salvar ao xornalismo volvendo á súa razón básica: a xénese do pensamento en circulación dun país activo.

Axitar o ecosistema coas preguntas, as verbas prendedoras que dan de si novas realidades posibles.

Desbotar a idea da imposibilidade da utopía na que nos ten instalado o réxime dos mundos pararelos e a posverdade.

Frear a eucaliptización, xerar cultura de pensamento, rexenerar o chan queimado dos que moitos andan xa a parcelar e deseñar o solar da resignación.

Prendede o xornalismo!

Xian Lois Alcayde Dans, colaborador do grupo S1B: Xornalismo e Precariedade Laboral, escribe en Sermos Galicia. É Coordinador de comunicación en CUAC FM.