Ficha S1A LGTBI

Presentación

Nós somos o grupo que analizará como é o tratamento do colectivo LGTBI nos medios de comunicación. De esquerda a dereita na fotografía, somos: Lucía Eiras (Acción), Daniel Bernardo (Coordinación e Deseño), Ángela Bellón (Axenda), Fátima Castro (Edición), Marila Deus (Difusión) e Raquel Blanco (Diálogo).

O noso obxectivo é tratar este asunto desde varios puntos de vista, cubrindo toda a diversidade que ten este colectivo. Hai membros, como os transexuais ou os intersexuais, que aínda sofren de graves estigmas, tratámolos correctamente nos medios? É Galiza unha comunidade LGTBIfriendly? Temos os galegos unha boa educación sexual? Son algunhas das cuestións que se nos veñen á cabeza cando falamos deste tema.

Asemade, tamén queremos relacionar as problemáticas do colectivo LGTBI con outras, como é a causa feminista ou o emprego da linguaxe inclusiva nos medios de comunicación.

As nosas palabras clave son: discriminación – comunicación – homofobia – queer – dereitos – identidade – sexualidade.

Colectivo LGTBI e medios, unha relación tensa?

O colectivo LGTBI (lesbianas, gays, transexuais, bisexuais e intersexuais), sendo un dos grupos sociais máis fortes, segue a sufrir en ocasións un trato discriminatorio. Os medios de comunicación funcionan como unha fonte de coñecemento para a cidadanía, e adoitan contribuír á integración do colectivo. Porén, ás veces os xornalistas máis alá de axudar o único que fan é prexudicar mediante a banalización da súa situación, a un grupo social que agora atopa novas dificultades.

O grupo S1A analizará as diferentes problemáticas relacionadas co colectivo LGTBI e o tratamento que recibe nos medios de comunicación. Partindo disto, podemos identificar diferentes aspectos que trataremos de analizar: a necesidade dunha mellor educación sexual, a linguaxe inclusiva nos medios de comunicación, o tratamento do colectivo transexual e intersexual (moito máis problemático que, por exemplo, o do colectivo gay), a pansexualidade e a súa cuestionada existencia, e se Galiza está inserida na onda LGTBIfriendly, é dicir, se hai un movemento en prol dos dereitos LGTBI en Galiza e se isto se reflicte nos medios de comunicación. A análise destes aspectos vaise levar a cabo nas diferentes reunións que manteremos no seo do círculo.

En base a todos eses aspectos dos que queremos falar e queremos analizar, temos unha serie de fitos e obxectivos marcados para este proxecto. O primeiro é o de obter unha visión interxeracional da problemática. Para facermos unha análise completa sobre o tratamento do colectivo nos medios, é preciso falar con persoas de diferentes xeracións. Estas persoas compartirán as súas experiencias e os seus diferentes puntos de vista.

O segundo que queremos lograr é unha análise nova sobre o problema. Hai milleiros de análises e exemplos do mal tratamento que as persoas LGTBI reciben nos medios de comunicación, pero poucos sobre Galiza. Comparando o movemento LGTBI co impacto das súas iniciativas nos medios, ou como se fala do colectivo (linguaxe inclusiva), poderemos ter unha idea integral de en que contorna nos movemos.

O terceiro e último é a xeración dunha serie de solucións aos problemas que aparezan nas reunións en relación ao tema. Non só queremos analizar como se trata ao colectivo nos medios, senón propoñer vías alternativas para facelo mellor.

Para o deseño do círculo, en base aos obxectivos e a todos eses temas dos que queremos falar, elaboramos unha listaxe de perfís que nos serían útiles para as reunións:

• • Estudantes. Visión nova, revolucionaria, sobre o papel do colectivo en sociedade.
  • Asociacións de pais de nenos pertencentes ao colectivo. Como se debería educar aos nenos para evitar que nun futuro se discrimine?
  • Asociacións políticas e sociais. Preguntarémoslles como queren que sexa a sociedade do futuro e sobre a promoción da tolerancia e a non discriminación.
  • Xornalistas. Visión do papel do xornalismo e compromisos de futuro coas problemáticas do colectivo.

No ámbito dos medios de comunicación, o emprego de linguaxe inclusiva é esencial para non caer na discriminación cara as persoas pola súa condición mental ou pola súa orientación sexual, que é o tema que nos ocupa. Por iso manexaremos unha serie de termos que, desde o punto de vista da comunicación interpersoal e comunitaria, nos axudarán a analizar as diferentes problemáticas ás que se enfronta o colectivo.

A acción consistirá nunha mesa redonda na que os participantes do círculo terán a oportunidade de compartir a súa opinión con outros profesionais. A xornada estará aberta ó público e tamén será gravada co fin de facer un vídeo resumo e obter con el maior difusión a través de Internet.

Glosario

No ámbito dos medios de comunicación, o emprego de linguaxe inclusiva é esencial para non caer na discriminación cara as persoas pola súa condición mental ou pola súa orientación sexual, que é o tema que nos ocupa. Por iso manexaremos unha serie de termos que, desde o punto de vista da comunicación interpersoal e comunitaria, analizaremos as diferentes problemáticas ás que se enfronta o colectivo. Termos esenciais:

Orientación sexual. “Dirección de los intereses eróticos y afectivos, es la preferencia o atracción que tiene un individuo por otro, ya sea heterosexual, homosexual o bisexual” (Bardi, Leyton et al., 2005, p44).

Identidade de xénero. “Identificación de una persona como hombre o mujer, independientemente de su sexo biológico. Actualmente, si una persona nacida como hombre se identifica como mujer, puede esperar que se le llame mujer trans (en el caso contrario hablamos de hombre trans)” (Cáceres, Talavera e Mazín, 2013, p.699). Por esta definición enténdese que o sexo xenital non está ligado á identidade de xénero.

Matrimonio “gay”. Unión de dúas persoas homosexuais (non só homes) recollida na Constitución Española.

Discriminación. Son todos aqueles comportamentos en contra dun colectivo minoritario ou desprotexido e que inclúe actitudes como “desdén, desafecto, desapego, maltrato, inequidad, discriminación, tratamiento degradante e indigno, persecución, tortura, y negación de derechos” (Cáceres, Talavera e Mazín, 2013, p.701). No caso da comunidade LGTBI a discrimación é coñecida como LGTBIfobia.

Estereotipos. Son todas aquelas actitudes “esperables” dunha determinada persoa pertencente a un determinado grupo social. No caso das persoas LGTBI “Los sujetos homosexuales fueron considerados peligrosos para el orden social pues actuaban “al margen de la ley”. Las personas que encajaban bajo el consentimiento de la legalidad, fueron aquellas que reforzaban las relaciones heterosexuales y los estereotipos, hombre/fuerte/público y mujer/débil/hogar, y que tenían como único fin la reproducción” (Bedón, 2015, p.7).

Comunicación interpersoal: información que comparten diferentes individuos que, normalmente, comparten un espazo físico ou tamén de tipo dixital, como indica María Eugenia Calzadilla: “es uno de los pilares fundamentales dentro del entorno virtual, pues posibilita el intercambio y diálogo de todas las partes implicadas” (2014, p.8).

Comunicación comunitaria: abrangue o intercambio de información que xera pensamento crítico, colectivo, conciencia e sensibilidade sobre un tema ou asunto social. Tal e como di Gabriel Kaplún, “los medios, los mensajes y las campañas juegan un papel central, congruente con modelos comunicacionales de tipo conductista: generar, a partir de estímulos adecuados, cambios de conducta en las poblaciones” (2007, p.312).

Proposta completa

Posts de análise:

1-  BERNARDO VIVERO (27 de febreiro de 2019).  Temos os xornalistas o suficiente coñecemento sobre sexualidade?. Observatorio cidadán de comunicación. Recuperado de:

https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/02/27/temos-os-xornalistas-o-suficiente-conecemento-sobre-sexualidade/

2- EIRAS LAMAS. (7 de marzo de 2019). As grandes barreiras do colectivo LGTBI. Observatorio cidadán de comunicación. Recuperado de: https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/03/07/as-grandes-barreiras-do-colectivo-lgtbi/

3- Castro Franco (14 de marzo de 2019). Son realemente necesarias as etiquetas?  Observatorio cidadán de comunicación. Recuperado de: https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/03/14/son-realmente-necesarias-as-etiquetas/

4- Blanco Prada (21 de marzo). O dano invisible dos estereotipos. Observatorio cidadán de comunicación. Recuperado de: https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/03/21/o-dano-invisible-dos-estereotipos/

5- DEUS GARCÍA (4 abril de 2019). O camiño da aceptación do colectivo. Observatorio cidadán de comunicación. Recuperado de: https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/camino-da-aceptacion-do-colectivo/

6- BELLÓN REY (17 de abril de 2019). Do activismo de sofá á pedagoxía de todos os días. Observatorio cidadán de comunicación. Recuperado de: https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/04/17/do-activismo-de-sofa-a-pedagoxia-de-todos-os-dias/

7- EIRAS LAMAS (24 de abril de 2019). Abrindo novas portas. Observatorio cidadán de comunicación. Recuperado de: https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/04/24/abrindo-novas-portas/

8 – EIRAS LAMAS (26 de abril de 2019). Os colaboradores opinan sobre o noso traballo. Observatorio cidadán de comunicación. Recuperado de: https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/04/26/os-colaboradores-opinan-sobre-o-noso-traballo/

Comentarios recibidos en cada post:

1-  BERNARDO VIVERO (27 de febreiro de 2019).  Temos os xornalistas o suficiente coñecemento sobre sexualidade?. Observatorio cidadán de comunicación. Recuperado de:

https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/02/27/temos-os-xornalistas-o-suficiente-conecemento-sobre-sexualidade/

• Comentarios de Marcelo Martínez Hermida:

https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/02/27/temos-os-xornalistas-o-suficiente-conecemento-sobre-sexualidade/#comments

https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/02/27/temos-os-xornalistas-o-suficiente-conecemento-sobre-sexualidade/#comments (27 de febreiro)

• Comentarios de Gema García Rodríguez:

https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/02/27/temos-os-xornalistas-o-suficiente-conecemento-sobre-sexualidade/#comments (15 de marzo)

https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/02/27/temos-os-xornalistas-o-suficiente-conecemento-sobre-sexualidade/#comments (26 de marzo)

2- EIRAS LAMAS (7 de marzo de 2019). As grandes barreiras do colectivo LGTBI. Observatorio cidadán de comunicación. Recuperado de: https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/03/07/as-grandes-barreiras-do-colectivo-lgtbi/

Sen comentarios.

3- CASTRO FRANCO (14 de marzo de 2019). Son realmente necesarias as etiquetas?  Observatorio cidadán de comunicación. Recuperado de: https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/03/14/son-realmente-necesarias-as-etiquetas/

• Comentarios realizados por Nerea Mágide Pasaro:

https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/02/27/temos-os-xornalistas-o-suficiente-conecemento-sobre-sexualidade/#comments (18 de marzo)

• Comentarios realizados por Gema García Rodríguez:

https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/03/14/son-realmente-necesarias-as-etiquetas/#comments (2 de abril)

4- BLANCO PRADA (21 de marzo). O dano invisible dos estereotipos. Observatorio cidadán de comunicación. Recuperado de: https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/03/21/o-dano-invisible-dos-estereotipos/

• Comentarios realizados por Nerea Magide Pásaro:

https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/03/21/o-dano-invisible-dos-estereotipos/#comments (22 de marzo)

https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/03/21/o-dano-invisible-dos-estereotipos/#comments (28 de marzo)

5- DEUS GARCÍA (4 abril de 2019). O camiño da aceptación do colectivo. Observatorio cidadán de comunicación. Recuperado de: https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/camino-da-aceptacion-do-colectivo/

• Comentarios realizados por Nerea Magide Pásaro: https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/04/04/o-camino-da-aceptacion-do-colectivo/#comments (23 de abril)

https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/04/04/o-camino-da-aceptacion-do-colectivo/#comments (24 de abril)

6- BELLÓN REY (17 de abril de 2019). Do activismo de sofá á pedagoxía de todos os días. Observatorio cidadán de comunicación. Recuperado de: https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/04/17/do-activismo-de-sofa-a-pedagoxia-de-todos-os-dias/

• Comentarios realizados por Nerea Magide Pásaro:

https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/04/04/o-camino-da-aceptacion-do-colectivo/#comments (23 de abril)

https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/04/04/o-camino-da-aceptacion-do-colectivo/#comments (25 de abril)

1.5- Comentarios realizados polo grupo.

Todos os comentarios do S1A ían dirixidos ó grupo S2C.

Comentarios nos posts de S2C:

1. Comentario en “Dar voz a todo?” (18 de marzo) por Fátima Castro Franco: https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/03/08/dar-voz-a-todo/#comments
2. Comentario en “Sabemos esperar?” (25 de marzo) por Raquel Blanco Prada: https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/03/20/32338/#comments
3. Comentario en “Cara un novo modelo de atención primaria” (2 de abril) por Marila Deus García:  https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/03/18/cara-un-novo-modelo-de-atencion-primaria/
4. Comentario en “Sobre a responsabilidade dos medios no auxe da pseudociencia” (8 de abril) por Raquel Blanco Prada: https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/04/04/sobre-a-responsabilidade-dos-medios-no-auxe-da-pseudociencia/
5. Comentario en “Sabemos esperar?” (11 de abril) por Raquel Blanco Prada: https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/03/20/32338/#comments
6. Comentario en “Aprender a tolerar o sufrimento” (24 de abril) por Marila Deus García: https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/04/09/aprender-a-tolerar-o-sufrimento/#comments
7. Comentario en “Cara un novo modelo de atención primaria” (24 de abril) por Marila Deus García: https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/03/18/cara-un-novo-modelo-de-atencion-primaria/#comments
8. Comentario en “Sobre a responsabilidade dos medios no auxe da pseudociencia” (15 de abril) por Raquel Blanco Prada: https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/04/04/sobre-a-responsabilidade-dos-medios-no-auxe-da-pseudociencia/#comments
9. Comentario en “Aprender a tolerar o sufrimento” (23 de abril) por Marila Deus García: https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/04/09/aprender-a-tolerar-o-sufrimento/#comments
10. Comentario en “Dar voz a todo?” (23 de abril) por Fátima Castro Franco: https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/03/08/dar-voz-a-todo/#comments

Comentarios resposta nos post de S1A:

1. Comentario en “Son realmente necesarias as etiquetas?” (21 de marzo) por Marila Deus García: https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/03/14/son-realmente-necesarias-as-etiquetas/#comments
2. Comentario en “Temos os xornalistas o suficiente coñecemento sobre sexualidade?” (21 de marzo) por Raquel Blanco Prada:  https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/02/27/temos-os-xornalistas-o-suficiente-conecemento-sobre-sexualidade/#comments
3. Comentario en “O dano invisible dos estereotipos” (26 de marzo) por Fátima Castro Franco: https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/03/21/o-dano-invisible-dos-estereotipos/
4. Comentario en “Temos os xornalistas o suficiente coñecemento sobre sexualidade?” (1 de abril) por Raquel Blanco Prada: https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/02/27/temos-os-xornalistas-o-suficiente-conecemento-sobre-sexualidade/
5. Comentario en “O dano invisble dos estereotipos” (10 de abril) por Fátima Castro Franco: https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/03/21/o-dano-invisible-dos-estereotipos/#comments
6. Comentario en “Son realmente necesarias etiquetas?” (10 de abril) por Marila Deus García: https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/03/14/son-realmente-necesarias-as-etiquetas/comment-page-1/#comment-5243
7. Comentario en “O camiño á aceptación do colectivo” (24 de abril) por Fátima Castro Franco: https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/04/04/o-camino-da-aceptacion-do-colectivo/#comments
8. Comentario en “Do activismo de sofá á pedagoxía de todos os días” (25 de abril) por Marila Deus García: https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/04/17/do-activismo-de-sofa-a-pedagoxia-de-todos-os-dias/#comments
9. Comentario en “O camiño á aceptación do colectivo” (25 de abril) por Fátima Castro Franco: https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/04/04/o-camino-da-aceptacion-do-colectivo/#comments
10. Comentario en “Do activismo de sofá á pedagoxía de todos os días” (25 de abril) por Marila Deus García: https://observatoriodecomunicacion.wordpress.com/2019/04/17/do-activismo-de-sofa-a-pedagoxia-de-todos-os-dias/#comments

3. Acordo de comentarios co S2C: https://drive.google.com/open?id=1jNAzh0NVMHoRCR9VpAComeToYySt83Ug

4. Material aportado por diálogo:

Primeiro círculo:

https://drive.google.com/open?id=1ErI4oWsnXQzZf5l7nV5R42UfYUpg4EDC

Segundo círculo: https://drive.google.com/open?id=1dosLrq2ZL92HknTYxeJU0A_7o9UUWK4V

Terceiro círculo: https://drive.google.com/open?id=1Mr_Fqs3iQP5M1kxd5PPk9_BYxZWtcitN

5. Material aportado por difusión

Twitter:

25 de febreiro: https://twitter.com/Obs_Cidadan/status/1100011122571268096

4 de marzo: https://twitter.com/Obs_Cidadan/status/1102527501383974912

4 de marzo: https://twitter.com/Obs_Cidadan/status/1102531283891224576

11 de marzo: https://twitter.com/Obs_Cidadan/status/1105205976741883908

18 de marzo: https://twitter.com/Obs_Cidadan/status/1107604828908343297

25 de marzo: https://twitter.com/Obs_Cidadan/status/1110105654084161536

1 de abril: https://twitter.com/Obs_Cidadan/status/1112734015495331840

8 de abril: https://twitter.com/Obs_Cidadan/status/1115209340716244992

15 de abril: https://twitter.com/Obs_Cidadan/status/1117835166460854272

24 de abril: https://twitter.com/Obs_Cidadan/status/1121116697820377088

Instagram:

Posts:

25 de febreiro: https://www.instagram.com/p/BuTna1LhTG5/

4 de marzo: https://www.instagram.com/p/Bulp6kmHzh6/

11 de marzo: https://www.instagram.com/p/Bu4ZkZmnnOG/

18 de marzo: https://www.instagram.com/p/BvJrONUHINA/

25 de marzo: https://www.instagram.com/p/BvceZ6zn5v6/

1 de abril: https://www.instagram.com/p/BvuWDWOHXmg/

8 de abril: https://www.instagram.com/p/BwAdODLH-Zd/

15 de abril: https://www.instagram.com/p/BwSaN0_HC8C/

25 de abril: https://www.instagram.com/p/BwpkuFWHfFK/

Instagram Stories:  https://drive.google.com/open?id=1LaASV8vKCNxd3o7vKZz9cJwEmavUNFQB

6. Material aportado por acción:

Vídeo retribución S1A LGTBI

https://www.youtube.com/watch?v=doQqC1t1AMU 26 de abril de 2019. (3 reproducións)

Vídeo acción S1A LGTBI. https://www.youtube.com/watch?v=OfeKlwRrmbg 24 de abril de 2019 (30 reproducións)

Deseños cartaces: https://drive.google.com/openid=1q5hW3WOW96EIXjx36hy_GW0A6o0zvkNP