A accesibilidade cognitiva como dereito

 Vilariño García; Vaquero Cadenas

Coñecidas as limitacións diarias ás que están sometidas as persoas con mobilidade reducida, entendemos a importancia da accesibilidade física para estas, non obstante existen outros tipos de alternativas máis relacionadas cos sentido e non meramente con aspectos tanxibles. É o caso da accesibilidade cognitiva, relativa ao coñecemento, entendemento e comprensión de determinadas situacións e conceptos.

 Actualmente en España existe un baleiro legal no que a regulacións se refire. O Comité Español de Representantes de Persoas con Discapacidade (CERMI)  define este concepto como carente de normativa polo que a lexislación non protexe adecuadamente os dereitos e a inclusión das persoas que precisan de determinados códigos para comprender e interpretar o entorno.

Para coñecer plenamente as limitacións da discapacidade intelectual e as barreiras que se presentan para os afectados, reunímonos cos membros da asociación FADEMGA Plena Inclusión. Neste encontro, expuxeron que o seu cometido é contribuír dende o compromiso ético á inclusión social e asegurar así unha calidade de vida digna.

Manuel Carballo Benito, afectado de discapacidade – Fonte: Elaboración propia

Manuel Carballo Benito membro de FADEMGA e afectado de discapacidade intelectual, explícanos brevemente o concepto así como as melloras necesarias para conseguir unha vida digna. “As disfuncións cognitivas teñen que ver coas limitacións da memoria, a capacidade de atención e o procesamento dos coñecementos. A posta en marcha da accesibilidade cognitiva permítenos acceder a calquera lugar sen dificultade, a comprender as sinais e os carteis”  

Non obstante, segundo vén recollido na Convención sobre os Dereitos das persoas con discapacidade do Boletín Oficial do Estado, a integración destas na sociedade require dunha toma de conciencia por parte da mesma.  A inclusión ten directamente que ver coa colaboración, a participación e a concienciación. Como cidadáns debemos coñecer a situación destes individuos e aprender a respetar os seus dereitos e a súa dignidade.

 Por outra banda, Moisés Laminguieiro Romeo, especialista en accesibilidade, expón unha crítica á sociedade no relativo á concienciación e ao excesivo sentimento de culpa, alegando que non debemos facer dunha minusvalía un ser incapacitado en todos os sentidos, impedido socialmente.

Infografía sobre a diferenciación entre integración e inclusión- Fonte: goolge imaxes

Deste xeito ten lugar unha total exclusión dun individuo en función das súas capacidades. É por isto que se debe facer unha diferenciación entre inclusión e integración. Por integración entendemos o feito de que unha persoa forme parte dun grupo maior de individuos, pero ao mesmo tempo que a súa opinión e decisións non sexan tidas en conta. Non partícipe das decisións de grupo. No obstante no caso da inclusión o individuo si participaría nas decisións colectivas de grupo.

Aínda que actualmente vivimos un progreso no que a inclusión social e a accesibilidade cognitiva se refire. A pesar disto Moisés L. R. asegura que “estes cambios son moi puntuais e a súa repercusión na mellora da situación é moi lenta e difícil de alcanzar”. Engade tamén que unha das grandes problemáticas da cidadanía é a capacidade de transmitir a información e pensamentos “debemos saber dicir as cousas con tacto. Reivindicar a posición propia sen necesidade de ferir a terceiros”.

En FADEMGA Plena Inclusión están moi implicados con esta metodoloxía e a axuda a persoas incapacitadas xudicialmente mediante procesos de reintegración da discapacidade. Para facer isto posible a asociación deu un paso adiante adaptando a Guía Xurídica á lectura fácil. Deste xeito procúrase a orientación en temas xudiciais para as familias con discapacidade intelectual.

Unha das ferramentas máis directas para favorecer á accesibilidade cognitiva é a adaptación de textos e documentos á lectura fácil. Este é un método que ten como finalidade a maior comprensión dos  textos, eliminando así as barreiras para a aprendizaxe e a participación social. Trátase dunha tecnoloxía de apoio que ao favorecer á accesibilidade, apoia tamén á democracia.

Un claro exemplo de medio de comunicación que leva a cabo estas medidas é “Reporteros en Red”. Un proxecto que pretende dar a oportunidade a persoas con discapacidade intelectual de afondar na sociedade. Trátase dun novo soporte que nos acercará á actualidade vista dende a óptica única dos usuarios, ao tempo que lles permite desenvolver as habilidades adquiridas no transcurso.

A través de persoal técnico fórmase a usuarios en habilidades persoais e sociais de carácter xornalístico, linguaxe e comunicación ademais do emprego de novas tecnoloxías, material audiovisual e o deseño dunha páxina web específica. Favorece así á inclusión social e laboral das persoas con dificultades cognitivas.

Chegamos así á conclusión de que se requiren recursos humanos e metodoloxías de traballo ademais de conciencia que permitan a inclusión e integración social dos individuos con este tipo de dificultades tanto cognitivas como físicas. Comezando este proceso de solidarización a través dunha maior comunicación e interpretación da linguaxe. Eliminando os excesos de culpa e os prexuízos.

No seguinte vídeo quixemos representar as dificultades que suporía para unha persoa con discapacidade intelectual, unha información mal transmitida. Posteriormente tratamos de mostrar a maneira axeitada de expresar a información e, como consecuencia, a integración da persoa na sociedade así como a compresión de todos os estímulos que se presentan ao seu redor.
Ademais, cunha serie de preguntas e respostas realizadas ao azar, comprobamos que  existe un descoñecemento casi xeneralizado do que significa o termo “accesibilidade cognitiva”.

 

 

 

SaveSave